„Wschodniopruska tragedia“
Inaczej, niż mogłoby się to wydawać sądząc po tytule „Wschodniopruska tragedia“, najobszerniejsze opracowanie ucieczek i wypędzeń z ziem pruskich 1944/45 r. w podręcznikach szkolnych pochodzi z Litwy. Przedstawiona tutaj podwójna strona stanowi pod wieloma względami podsumowanie prowadzonej od lat 90. XX w. i nasilającej się po 2000 r. międzynarodowej dyskusji oraz medialnego przekazu tego zagadnienia. Na mapce historycznej zostały zaznaczone za pomocą strzałek i danych liczbowych ruchy migracyjne dwóch milionów uchodźców, co odpowiada również danym w podręcznikach Republiki Federalnej Niemiec. Litewscy autorzy podręcznika przedstawiają jednak nie tylko kierunek na Zachód, ale także okoliczności towarzyszące – na mapie zaznaczone zostały m.in. data i miejsce zatopienia trzech okrętów „Wilhelma Gustloffa”, „Goyi” i „Steubena”. Z legendy pod mapką wynika, że zostały one storpedowane przez radzieckie okręty podwodne, w wyniku czego około 20 000 ludzi poniosło śmierć. Tak więc z perspektywy Litwy, która do 1990 r. wchodziła w skład ZSRR, udział Armii Czerwonej w walkach przedstawia się w bardzo niekorzystnym świetle. W aktualnych polskich podręcznikach można zaobserwować podobną tendencję. Fotografie ukazujące Niemców w roli ofiar są w Polsce jednakże rzadkością: Załączone zdjęcie pochodzi z podręcznika litewskiego, widać na nim matki z dziećmi siedzące na mrozie na torach kolejowych. To dostępne w międzynarodowych agencjach fotograficznych zdjęcie zostało wykorzystane również w innych publikacjach – jako ilustracja historii obozów DP, ocalałych z Holocaustu oraz polskich uchodźców. Za oznakę porozumienia między narodami, jakie charakteryzuje świat współczesny, należy w końcu uznać utrwalone w tekstach i fotografiach spotkanie niemieckojęzycznych byłych mieszkańców Okręgu Kłajpedy z ich litewskimi sąsiadami z 2006 r.
źródło: Ignas Kapleris: Laikas. Istorijos vadovėlis 10 klasei, cz. 1, Vilnius 2007, s. 100-101.